Referans Mektubu Nerelerden ve Nasıl İstenir?

Bu sefer konumuz çok ciddi. Hatta öyle ciddi ki belki siz bile ne kadar ciddi olduğunun farkında değilsiniz. Artık günümüzde herkes tanıdığını işe alıyor ve referansla hareket ediyor. Bu kucağınıza haksızlık ve adam kayırma gibi gelebilir, haklısınız. Hatta bazıları gerçekten haksızlık yapıyor ve adam kayırıyor da olabilir. O onların problemi ve zaten böyle insanlarla birlikte çalışmak istemeyiz, değil mi?

Şimdi biraz gerçeklerden bahsedelim.

Diyelim ki bir elemana ihtiyacınız var. Etrafta da bir sürü ama bir sürü üniversite mezunu var. Hepsi diplomaları elinde size iş/staj/yüksek lisans/proje başvurusunda bulunuyor. Bu mezunların hepsi benzer üniversitelerden mezun ve yakın ortalamalara sahipler. Çoğunun biraz staj tecrübesi biraz da sosyal aktivitesi var. Bu durumda doğal olarak ihtiyacınız olan kalifiye kişiyi seçmek için güvenebileceğiniz birinin profesyonel ve samimi bir görüşünü göz önünde bulundurmak isteyebilirsiniz.

Peki üniversite öğrencileri olarak ne yapmak gerekir?

Öncelikle hayata atılın. Bölüm dışına çıkın ve hatta gerekirse kampüs dışına çıkın. Staj yapın, yarı zamanlı çalışın, projelerde gönüllü olun, insan tanıyın ve kendinizi insanlara tanıtın. Kısaca karşılığında para alın veya almayın bir yerlerde bir işin ucundan tutup birilerine kendinizi elinizdeki imkanlar ölçüsünde kanıtlayın.

Zaten bu blogu okuyorsanız, fark yaratmanın yollarını arıyorsunuz demektir. Bu yüzden egonuzu bir kenara bırakıp ceplerinizi üniversite sonrası yaşamınızda fark yaratmak için tecrübelerle doldurmaktan çekinmeyeceğinizi var sayıyorum.

Taşın altına elinizi koyun!

Hayatta kazanan insanlar azimli olan insanlar. Bunu ben değil, bilimsel çalışmalar söylüyor. Yeni nesil (yazar burada kendini biraz yaşlı hissediyor :P) gün günden üç günlük çaba ile beş günlük karşılık bekliyor. Bunu eleştirmek için söylemiyorum. Bunu sosyal medya ve dünya trendleri böyleymiş gibi gösterdiği için söylüyorum. Hayat böyle değil kuzucuklarım. Hayat Instagram’da gördüklerimiz değil. Bize yalan söylüyorlar. Taşın altına elimizi koymamız, bazı günler yerlerde sürünmemiz, belki de ağlamamız ama yürümeye devam etmemiz gerekiyor. Önümüze her ne hedef koyarsak koyalım belki de 5 yıl karşılık almadan o hedef için çalışmamız ve didinmemiz gerekiyor çünkü bir şeyler ancak uzun soluklu peşinden koşarsak bizim oluyor. Taşın altına elimizi koyduğumuzda da bunu belgelemek gerekiyor. Hani hep sertifika sertifika diyoruz ya işte her zaman yaptıklarımızı sertifika belgelemez, referans mektubu da belirler.

Kimlerden referans mektubu isteyebiliriz?

• Katıldığınız gönüllü çalışmalarının sorumlularından,
• Staj yaptığınız kurumların yöneticilerinden veya staj sorumlunuzdan,
• Asistanlık yaptığınız veya dersinde bir yıldız gibi parladığınız hocalarınızdan,
• Organizasyonunu yaptığınız etkinliklerin danışman hocalarından,
• Mentor veya danışmanınızdan,
• Yarı zamanlı işlerinizde ise müdürlerinizden referans mektubu isteyebilirsiniz.

Peki nasıl istenir bu referans mektubu?

Çoğu zaman referans mektubu sadece ihtiyaç halinde yani bir iş ve/ya yüksek lisans başvurusu sırasında yana yakıla istenilir. Bu yanlış mıdır? Hayır ama referansın ruhuna aykırıdır. Yani ortaya şahane bir proje çıkardığınızda ve hocanız başarınız sebebiyle gözlerinden kalpler çıkardığında yazacağı referans mektubu ile bu projeden 3 yıl sonra isteyeceğiniz bir referans mektubu aynı özende olmayabilir. Bir şey başardığınızda, bir tecrübe kazandığınızda ve bir fark yarattığınızda gidip yetkili ve emeğinize şahit birinden referans mektubu isteyin.

• Öncelikle bir randevu alın.
• Kısaca gelecek planlarınızdan ve bu proje/staj/iş içinde yer almaktan duyduğunuz mutluluğu paylaşın ve süreçte size olan destekleri için teşekkür edin.
• Yakın zamanda iş/staj/eğitim başvuruları – burası çok önemli başvurusu değil başvuruları- planlarınız olduğunu ve bu yüzden referans mektubuna ihtiyacınız olduğunu söyleyin.
• Bir referans mektubuna ihtiyacınız varsa iki, ikiye ihtiyacınız varsa üç tane isteyin ki bir tanesini gerekli yerlere teslim etmeden önce açıp okuyun. Böylelikle hem olası kötü bir referansı önlemiş olursunuz hem de insanların gözünde nasıl bir algı yarattığınızı öğrenebilirsiniz.
• Mümkünse bu kişiye bir de Linkedin profilinizden size tavsiye yazmasını rica edin. Hatta referans için başvururken haber ver yazarın diyen olursa, o zaman önce bir Linkedin tavsiyesi yazmasını isteyin. Eğer hemen isterseniz hemen yazarlar ama 3 ay sonra isterseniz ya yazarlar ya yazmazlar. Riske gerek yok.

Mektuplarım elimde peki ya sonra?

Sertifkalarınızı, belgelerinizi ve referans mektuplarınızı bir dosya içerisinde muhafaza etmenizde fayda var. Referans mektuplarınızı da kimden ve ne zaman aldığınızı post itler ile üzerine not ederek arşivleyin. Eğer yakın zamanda ihtiyacınız olursa zaten direkt kullanırsınız ama diyelim ki olmadı. O zaman şöyle bir avantajınız var. Üniversite 2. sınıfta staj sorumlunuzdan aldığınız referans iş başvurusunda biraz eski kalabilir ama sonuçta elinizde güzel bir referans var. Bu durumda mezuniyete yakın bir zaman kala staj sorumlunuza hal hatır soran güzel bir mail atıp bir referans mektubuna ihtiyacınız olduğunu söyleyebilirsiniz. Bunu yaparken bu kişiye elinizde 2. sınıftan sahip olduğunuz referansın hala kapalı bir şekilde durduğunu, arzu ediyorsa kendine iletebileceğinizi ve aynı referansı güncel tarihle yeniden yazıp yazamayacağını sorabilirsiniz. Emin olun staj sorumlunuz böyle bir teklife hayır diyemeyecek ve hatta memnun da olacaktır. Böylelikle elinizde sıradan ve anlamsız bir referans yerine gerçekten size özel ve anlamlı bir referans olacaktır. Alın size bir fark yaratma noktası!

Son olarak…

Her yaptığınız işe kendinizden güzel bir şeyler katın ve bu güzelliklerin daha sonra size olumlu referanslar olarak döneceğini aklınızdan çıkarmayın. İnanın artık çoğu iş ilana bile çıkmadan tanıdıkla ve bağlantılarla bulunuyor. Bu bağlantıları ne kadar erken kurmaya başlar ve ne kadar çok insan biriktirirseniz o kadar fark yaratırsınız.

Sevgilerimle,

Ayça K.