Dünyada %85’e yakın insan düşük öz güvene sahip, özellikle ergenlik dönemindeki genç kızların %70’i kendilerini fiziksel görünümler, okul başarısı ve ilişkiler konusunda yetersiz hissettiklerini ifade ediyor.*
Sosyal medya ve filtreli içeriklerin de etkisiyle öz güven konusunda hepimiz şöyle bir sarsılmış durumdayız. Eğer siz de kendinize güvenmekle ilgili sorun yaşıyorsanız, gelin önce bir değerlendirme yapalım.
Test: Ne Kadar Öz Güvenlisin?**
Aşağıdaki sorulara lütfen 1-5 arasında bir puan verin. Sorulara verdiğiniz puanları lütfen toplayın.
1 - Hiç katılmıyorum, 5 - Tamamen katılıyorum
Değerlendirme Soruları:
Yeni bir şey denerken kendime güvenirim.
Hata yaptığımda kendime karşı nazik davranabilirim.
Küçük büyük fark etmeksizin bütün başarılarımı kutlamayı önemserim.
Başkalarının görüşlerine göre değil, kendi değerlerime göre hareket ederim.
Zorlandığım zamanlarda bu durumu bir yetersizlik değil öğrenme fırsatı olarak görürüm.
Puan Tablosu:
20-25 Puan: Öz güveniniz yüksek ve kendinize olan güveniniz sağlam.
15-19 Puan: Öz güveniniz orta düzeyde. Zaman zaman biraz daha kendinizi desteklemeye ihtiyacınız olabilir.
10-14 Puan: Öz güveniniz düşük. Öz güveninizi geliştirmek için olumlu düşünceye ve küçük adımlara odaklanabilirsiniz.
Puanınız Nedir?
20-25
15-19
10-14
Bu rehberde öğrenecekleriniz:
Öz güvenimi nasıl geliştirebilirim?
Kendimi yargılayan olumsuz düşüncelerle nasıl başa çıkabilirim?
Başkalarının düşünceleri yerine kendi değerlerime göre nasıl yaşayabilirim?
Konunun Sizinle Hiç İlgisi Yok!
Başkalarının eleştirilerinin sizinle bir ilgisi olmadığını hiç fark ettiniz mi? Çekingen durduğunuzda kendinize yeteri kadar güvenmediğinizi söyleyenler, öz güvenli bir duruş sergilediğiniz anda sizi biraz fazla bulduğu için eleştirir. Aslında bu eleştirilerin hepsi, eleştirileri yapanların kendi hikayeleri ve hayata bakış açılarıyla ilgilidir. Konunun bizimle hiçbir ilgisi olmadığını fark etmek üzerimizdeki yükü hafifletip bizi özgürleştirir. Kendi öz güven yolcuğuluğunuzu olduğu haliyle kabul ettiğinizde, eleştirileri kişisel algılamayı bırakmanız kolaylaşır. Öz güven seviyeniz şu an nerede olursa olsun, bu konudaki hiçbir eleştiri sizin değerinizi belirleyemez. Gelişim elbet güzel ama olduğumuz kişiyi olduğu haliyle sahiplenip kucaklamak daha da bir güzel. Ve başkalarının sizin hakkınızda ne düşündüğünün gerçekten sizin kim olduğunuzla hiç ilgisi yok.
Kendine Güvenmek Ne Demek?
Kendine güvenmek, yani öz güven, kişinin kendi yeteneklerine, kararlarına ve değerlerine inanması, zorluklar karşısında ayakta kalabileceğine dair içsel bir inanç geliştirmesi anlamına gelir. Bu güven, kişinin kendini tanıması, güçlü ve zayıf yönlerini bilmesi ve kendi değerleri doğrultusunda hareket etmesiyle oluşur.
Online Gelişim Grubu İlgili Modül: Kişisel Vizyonumuzu Nasıl Belirleriz?
Kendine güvenen biri, karar verirken veya adım atarken başkalarının ne düşündüğüne çok takılmaz. Örneğin, bir sunum yaparken "Ben bu sunumu iyi yapabilirim" diye düşünür ve başkalarının eleştirilerinden korkmadan elinden gelenin en iyisini yapar. Başarısız olursa da bunu dünyanın sonu olarak görmez, “Bir dahaki sefere daha iyi yapabilirim” der. Başkalarının ne düşündüğünden bağımsız olarak kendi doğrularına göre yaşar ve gerektiğinde hayır demekten çekinmez. Öz güven, kişinin içsel olarak kendine duyduğu sevgi ve saygıya dayanır; dışsal onaydan ziyade kendi değerlerinden ve doğrularından beslenir.
Kendine güvenmek, kendini kabul etmek, kendi potansiyelini gerçekleştirme cesareti göstermek ve her koşulda kendine karşı dürüst olmaktır.
Öz Güvenin Fazlası Zarar Mı?
İlginç bir şekilde, çok yüksek özgüvenin de zararları olabilir. Psikologlar, aşırı özgüvenin narsisizme yol açabileceğini, bu durumda en küçük eleştirinin bile kişinin duygusal olarak sarsılmasına neden olabileceğini belirtiyorlar. Sağlıklı bir özgüven seviyesi, kişinin kendini sevmekle birlikte kusurlarını da kabullenmesine dayanıyor. Yani işin özü denge ve gerçekçi bir bakış açısına dayanıyor.
"KENDİNİZE İNANIN! YETENEKLERİNİZE GÜVENİN! ALÇAKGÖNÜLLÜ AMA MAKUL BİR ÖZ GÜVEN OLMADAN NE BAŞARILI NE DE MUTLU OLABİLİRSİNİZ." NORMAN VINCENT PEALE
Evet, özgüvenin fazlası zararlı olabilir. Öz güven kişinin kendine olan inancını ve başarılara ulaşma isteğini güçlendirse de, çok yüksek bir özgüven, bazı olumsuz sonuçlara yol açabilir. Bu duruma narsisistik özellikler eklenebilir ve kişi zamanla eleştirilere karşı aşırı hassas hale gelebilir. Aşırı özgüven, ayrıca, bireyin gerçekte sahip olmadığı yeteneklere sahip olduğuna inanmasına yol açarak, riskli kararlar almasına neden olabilir. Ayrıca, çok yüksek bir özgüvene sahip kişiler, çevresindekilerin görüşlerini tümüyle reddedebilir ve bu da bireyin gelişim kapısını kapatırken sosyal ilişkilerde gerginliklere sebep olabilir. Öte yandan, sağlıklı bir özgüven seviyesi hem kişinin güçlü yanlarını takdir etmesine hem de gelişim alanlarını kabul etmesine dayanıyor. Bu nedenle, dengeli bir özgüven, gerçekçi bir bakış açısıyla ilerlemek ve karşılaşılan durumları akılcı bir şekilde değerlendirmek için en sağlıklı yaklaşımdır diyebiliriz.
İnsan, kusursuzluktan uzak ama gelişime açık bir varlık. Bu gerçeği bilip kabullenmek ve kendilik yolculuğunu olduğu gibi benimsemek, öz güvenin pek dile getirilmeyen reçetesi.
Uzmanlardan Görüşler: Kendime Nasıl Güvenebilirim?
Ralph Waldo Emerson, Öz Güven adlı klasiğinde öz güvenin başkalarının fikirlerinden bağımsız, bireyin kendi içsel doğrularına dayanarak güçlendiğini vurgular. Emerson, başkalarının onayına ihtiyaç duymadan kendi iç sesine kulak veren bireylerin, öz güvenlerini başkalarının yargılarına değil, kendi içsel değerlerine dayandırabileceklerini savunur. Kişi, kendi benzersizliğini ve potansiyelini kabul ettiğinde gerçek bir güven duygusuna erişir ve bu güven, bireyin bağımsız bir şekilde karar almasına ve kendi yolunu çizmesine olanak tanır.
Carl Rogers, Kendilik Teorisi ile öz güvenin, bireyin kendini idealize etmeden olduğu gibi kabul etmesinden doğduğunu ileri sürer. Ona göre, bireyin "ideal benliği" ile "gerçek benliği" arasındaki uyum sağlandığında, kişi kendine dair daha derin bir kabul ve değer hissi geliştirir. Bu uyum, öz güvenin temel taşlarından biridir. Birey, olduğu gibi kabul edilme hissini yaşamaya başladığında, başkalarının onayına daha az bağımlı hale gelir. Rogers, bireyin kendine dair olumlu bir algı geliştirmesi için içsel bir uyum ve kabullenme sağlanması gerektiğini belirtir. Bu kabul süreci, bireyin kendine karşı şefkatle yaklaşmasını sağlar ve öz güvenini destekler.
Tara Brach, Radical Acceptance adlı kitabında, öz güvenin ancak bireyin kendini tüm eksiklikleriyle kabul edebilmesiyle mümkün olduğunu savunur. Brach’a göre, kendimize karşı yargılayıcı olmak veya hata yapmaktan korkmak, öz güvenimizin önündeki en büyük engellerden biridir. Bunun yerine, kişinin hatalarını ve kırılganlıklarını şefkatle kabul etmesi, öz güvenin daha sağlıklı bir temele oturmasını sağlar. Kişi, kendini olduğu gibi kabul ettiğinde, içsel bir rahatlık hissi ve dayanıklı bir öz güven kazanır. Bu yaklaşım, bireyin içsel gücünü keşfetmesine ve kendi potansiyelini gerçekleştirmesine yardımcı olur.
Kendinize Güvenmenin Yolları: Gerçekçi ve Güçlü Adımlar
1. Kendinizi Eleştiren İç Sesinizle Tanışın ve Onu Dönüştürün
İç sesinizle samimi bir şekilde tanışmaya hazır mısınız? Gün içinde farkında olmadan kendinize yönelttiğiniz eleştirileri ve kendinizle ilgili acımasız yargıları düşünün. Bu eleştirilerin kaynağına inmeye çalışın: Kendinizi en çok eleştirdiğiniz yanınız aslında hangi korkularınızı gizliyor? Başarısızlık korkusu mu, yetersizlik hissi mi yoksa kabul görme arzusu mu? İç sesinizin altında yatan bu duyguları anlamak, onun gücünü azaltmak için ilk adımdır. Şunu unutmayın: Herkes biraz zorlanır ama bu kimseyi eksik yapmaz. Aksine, zorluklarla yüzleşmek insanı güçlendirir.
Bu eleştirel iç sesi fark etmek ve dönüştürmek, özgüveninizi yeniden inşa etmek için önemlidir. Kendinizi yargılamak yerine bu sesi bir rehber olarak kullanmayı öğrenin. İç sesinizi dönüştürmek, onunla savaşmaktan ziyade, eleştirileri destekleyici bir geri bildirime çevirmeyi gerektirir. Olumsuz düşünceleri yakalayıp, onları "Bu konuda daha fazla çaba gösterebilirim" veya "Bu deneyim bana farklı bir bakış açısı kazandırabilir" gibi olumlu cümlelere dönüştürmeye çalışın. Zamanla, iç sesiniz sizi eleştiren değil, destekleyen bir dost haline gelecektir.
2. Başkalarının Yargılarına Karşı Kendi Değerlerinizi Ortaya Koyun
İnsanların ne düşündüğüyle ilgili düşüncelerinizden sıkıldıysanız, kendi değerleriniz üzerine çalışmanın zamanı gelmiştir. Sizin bu hayattaki ilkeleriniz neler? Neye inanıyor ve hangi değerleri savunuyorsunuz? Bu sorulara verdiğiniz yanıtlar, kendiniz için oluşturduğunuz pusula olacaktır. Kendi değerlerinize göre hareket etmek, dışarıdan gelen eleştirileri daha az önemsemenizi sağlar. Zira, güçlü bir içsel rehberle yola çıkan bir insan, başkalarının yargılarına değil, kendi değerlerine sadık kalarak güvenle ilerler.
"HİÇ KİMSE SİZİN İZNİNİZ OLMADAN SİZE KENDİNİZİ DEĞERSİZ HİSSETTİREMEZ." ELENAOR ROOSEVELT
3. Hata Yaptığınızda Kendinizi Yargılamayın ve Öğrenmeye Bakın
Hata yapmak hayatın kaçınılmaz bir parçası ve gelişim yolculuğunda önemli bir öğretmendir. Bir hata yaptığınızda kendinizi yargılamak yerine şu soruyu sorun: “Bu hatadan ne öğrenebilirim?” Öğrenme kısmına odaklanıp kendinizi yargılamaktan kaçındığınızda, hatalar size yük değil, özgüven için birer basamak olur. Hatalarınızı kabul etmek, onlardan ders çıkarmayı ve her adımda daha güçlü bir şekilde ilerlemeyi sağlar. Böylece, hata yapmak bir zayıflık işareti olmaktan çıkar; aksine, sizin büyüme sürecinizde sağlıklı bir adıma dönüşür.
4. Gelişime Açık Yanlarınızı Kabul Edin ve Olduğunuz Gibi Olun
Kimse mükemmel değil ve bu çok rahatlatıcı bir şey. Herkes gibi bizim de güçlü yönlerimiz kadar gelişime açık yanlarımız var. Bu yanları görmezden gelmek yerine kabul etmek, hepimizi daha da güçlü kılar. Gelişime açık yanlarınızı kucaklayarak, kendinize daha dürüst ve şefkatli yaklaşabilir, olduğunuz kişi olmanın hafifliğini hissedebilirsiniz.
5. "Hayır” Demeyi Öğrenin
“Hayır” demek zor olabilir ama bu kelime, öz güvenli bir yaşam için gerçekten de önemli. Rahatça “hayır” demeyi öğrenmek, sınırlarınızı korumanızı sağlar ve başkalarının sizi yönlendirmesine engel olur. Sınır koyabilmek, kendinize olan saygınızı artırır. Bize gerçekten değer verip bizim için konfor alanından çıkmayı hiçbir koşulda göze almayan insanlar için fedakarlık yapmak anlamsızdır. Böyle insanlara hayır diyebilmek, sınırlarınızı korumanızı ve iradenize sahip çıkmanızı sağlar.
6. Küçük Anları Önemseyin ve Kendinizi Takdir Edin
Büyük başarılar beklemek yerine, günlük hayatta kendinizle gurur duyduğunuz anları fark edin. Küçük bir adımı tamamladığınızda, zor bir durumda sakin kalabildiğinizde ya da bir alışkanlığı sürdürdüğünüzde kendinizi takdir edin. Bu anlar, büyük hedeflere ulaşmanın yapı taşlarıdır. Kendinizi bu küçük zaferlerle onurlandırarak, hem motivasyonunuzu artırabilir hem de her gün gelişiminizin tadını çıkarabilirsiniz.
Sonuç
Kendime nasıl güvenebilirim diye soruyorsanız, şunu bilin ki öz güven dışarıdan gelen yargılar ve beklentiler yerine, bireyin kendi içsel değerleri, kendini kabullenme ve şefkatle yaklaşma yoluyla inşa edilen bir yapıdır. Gerçek bir öz güven, kusurlarınıza rağmen kendinizi olduğunuz gibi kabul edebildiğinizde yeşerir ve her gün gelişim yolculuğunuzun tadını çıkarmanıza olanak tanır. Unutmayın, bu yolculukta en büyük rehberiniz kendinizsiniz.
Gelişim odaklı daha çok içeriğe erişmek için hemen şimdi Gelişim Bültenine abone olun!
Hayatında bir şeyleri değiştirmek istiyorsan, bu konuda bol alıştırmalı bir rehber olan Karar Ver, Planla, Harekete Geç adlı kitabımı oku.
**Bu test, kendinize olan güveninizi anlamanıza yardımcı olacak genel bir değerlendirmedir. Sonuçlar kişisel bir öz değerlendirme niteliği taşır. Profesyonel, psikolojik ya da duygusal destek yerine geçmez. Eğer öz güven eksikliğinin yaşamınızı olumsuz etkilediğini düşünüyorsanız, bir uzmana danışmanız önerilir.