Durun tahmin edeyim! Hep hayal ettiğiz bir şey var: Belki bir iş, belki bir hedef, bir belki de bir dönüşüm... Ama o ilk adımı atarken, sanki karşınıza bir duvar karşımıza çıkıp sizi durduruyor. O duvarı aşmak, bazen öylesine zor ve korkutucu geliyor ki, şu düşünceler birbiri ardına geliyor: "Yeterince iyi misin? Ya başaramazsan? Belki de şimdi zamanı değil." Oysa o duvarı aşmanın veya en azından etrafından dolaşmanın işe yarar bir yolu var: Hayalin için aksiyon almak!
Hayatta her şey bir adımla değişir ya bir adım attığınızda, hayatınızda her şey değişebilir.
İhtiyacınız olan her şeyi anlatacağım ama gelin önce bir durum değerlendirmesi yapalım!
Kendini Test Et: İlk Adımı Atmaya Hazır Mısın?*
Aşağıdaki soruları dürüstçe yanıtlayın ve kendinizi hangi noktada gördüğünüzü keşfedin 🧭
1. Hayalinizi düşündüğünüzde nasıl hissediyorsunuz?
a) Heyecanlıyım ve hemen başlayabilirim!
b) Biraz korkuyorum, ama denemek istiyorum.
c) Endişeliyim, bu bana göre değil gibi hissediyorum.
2. Hedefinizi gerçekleştirmek için ne kadar zaman harcadınız?
a) Planlar yaptım ve yola çıkmak için hazırım.
b) Birkaç kez denedim ama erteledim.
c) Hiç başlamadım ve sürekli erteliyorum.
3. Zorluklarla karşılaştığınızda genelde ne yaparsın?
a) Engelleri aşmaya odaklanırım, her çözümü denerim.
b) Biraz duraklarım, ama sonunda çözüm bulurum.
c) Zorlandığımda vazgeçiyorum, belki başka zaman derim.
4. Bu süreçte sizi durduran en büyük şey nedir?
a) Hiçbir şey durduramaz, ilerlemek için hazırım!
b) Korku ve belirsizlik, ama yine de başlamak istiyorum.
c) Kendime güvenim yok, başarısız olma korkusu var.
Çoğunluk hangi şıkta?
Çoğunlukla a şıkkı
Çoğunlukla b şıkkı
Çoğunlukla c şıkkı
Sonuçlar:
Çoğunlukla a şıkkı: Harekete geçmeye çok yakınsınız! O ilk adımı atmaktan çekinmeyin, şimdi başlayabilirsiniz. Bu yolda seni sadece biraz destek gerekiyor. Desteğin burada.
Çoğunlukla b şıkkı: Bu yolculuk biraz daha zorlayıcı olabilir, ama bir kere başladığınızda hızla ilerleyeceksiniz. Birkaç küçük adımla başlamayı deneyim. Başlamak için buraya tıklayınız.
Çoğunlukla c şıkkı: Şu anda içsel engelleriniz sizi durduruyor olabilir. Ama endişelenmeyin, bu test size nerede takıldığınızı gösterdi. Bir adım atmak için henüz hazır değilseniz, ihtiyacınız burada.
Eğer şıklar eşitse, çoğunlukta olan iki şıkkı da okuyunuz.
Bu rehberde öğrenecekleriniz:
Erteleme alışkanlığınızın üstesinden nasıl gelebilirsiniz?
Duygularınızı ve dürtülerinizi nasıl yönlendirebilirsiniz?
Motivasyonunuzu yüksek tutmanın yolları nelerdir?
Zorluklarla nasıl başa çıkabilirsiniz?
Yarın Gerçekten Başlar Mıyım?
Akademik hayatı deneyimleyen bilir. Her aşama bolca kan, ter ve göz yaşıdır. Benim akademik hayatım da pek farklı değildi. Tez yazma sürecim gelip çattığında işler iyice yokuş aşağı ilerlemeye başladı. Tez yazmanın kolay bir yöntemini arama bahanesiyle zamanını saatlerce kütüphaane raflarında dolanarak geçiriyordum ama yazmam gereken dosyaya bir türlü başlayamıyordum. Bahanem de hazırdı: "Yarın mutlaka başlarım!" Ve bildiniz, yarın öbür gün oldu, öbür gün ertesi hafta.
Gerçek mesele tabi ki kötü bir iş çıkaracağım korkusuyla ilk adımı atmaya bir türlü cesaret edemememdi. Ben yazmaya başlamadıkça, korkum büyüdü. Korkum büyüdükçe, yazmayı erteledim. İlk yaptığım çalışma elimde olmayan sebeplerle rafa kalkınca (Akademik Gözyaşları 😢) yeniden başlamak zorunda kalmak beni epey köşeye sıkıştırdı. Zamanım azdı, stresin çoktu. İtiraf edeyim bir ara bırakmayı bile düşündüm. Motivasyonum hiç yoktu, gelecek gibi de görünmüyordu. Pes edip etmemekle ilgili uzun bir iç muhasebesi yaptıkran sonra, mücadele etmeden pes etmemeye karar verdim. Bu farkındalıktan sonra, kendime çok basit bir görev verdim: Her gün yalnızca 30 dakika yazacağım. İlk başta çok küçük bir hedefti, işe yarayacağını da düşünmedim ama birkaç gün boyunca düzenli olarak dikkatimi teze vermeye başladıkça 30 dakika yerine bir saate kadar yazmaya başladım. Harekete geçmek, hareketi getirdi. O gözümü korkutan dağa yavaşça da olsa sonunda tırmanmaya başlandım. Ve nihayetinde bir gün tezim bitti ve ben bolca kan, ter, göz yaşıyla geçen yıllardan sonra nihayet mezuniyet zirvesine çıkabildim.
"BAŞLAMAK, BAŞARMAYA GİDEN İLK VE EN ÖNEMLİ ADIMDIR." MARK TWAIN
Motivasyon Bilimi: Nasıl Motive Olabilirim?
Dr. Richard Ryan ve Dr. Edward Deci’nin ortaya koyduğu Öz-Belirleme Teorisi (Self-Determination Theory), içsel motivasyonun, kendi hedeflerimizi belirlememiz ve bu hedeflere ulaşırken içsel tatmin duygusu yaşamamız ile arttığını söylüyor. Ulaşılabilir hedefler belirlemek, küçük adımlar atmak ve bu adımları anlamlı öğrenme fırsatlarına dönüştürmek, motivasyonu sürdürmek konusunda gerçekten önemli.
Bu teoriye göre, insanların içsel motivasyonlarını artıran üç temel ihtiyaç vardır: özerklik, yetkinlik ve ilişki kurma.
Özerklik: Kendi kararlarımızı verebilme ve seçim yapabilme özgürlüğü. Kendi hedeflerimizi belirlerken, bize ait bir yol haritası oluşturmak, içsel motivasyonumuzu tetikler. Eğer başkalarının beklentilerine göre hareket etmek zorunda kalırsak, motivasyonumuz düşer.
Yetkinlik: Yaptığımız işlerde başarılı olma hissi ve yeteneklerimizi geliştirme fırsatı. Küçük başarılar elde etmek, yetkinliğimizi artırır ve daha büyük hedeflere ulaşma isteğimizi güçlendirir. Bir hedefin ulaşılabilir olması, motivasyonumuzu yüksek tutar çünkü başarı hissi sürekli olarak pekiştirilir.
İlişki Kurma: Başkalarıyla anlamlı bağlantılar kurma ve topluluk içinde yer alma. Sosyal destek ve başkalarıyla paylaşma, hem kişisel hem de profesyonel hedeflere ulaşmada bizi motive eder. Başkalarıyla paylaşılan başarılar ve zorluklar, motivasyonumuzu sürdürülebilir kılar.
Özetle, "Nasıl motive olabilirim?" sorusunun cevabı kendi hedeflerimizi belirlemek, başarının tadını çıkarmak ve başkalarıyla anlamlı ilişkiler kurmaktan geçer. Bu teoriyi günlük yaşamımıza entegre ederek, hem kişisel hem de profesyonel hedeflerimize ulaşırken daha güçlü ve kararlı bir şekilde ilerleyebiliriz.
Eyleme Geçirilebilir Tavsiyeler: Küçük Adımlar, Büyük Dönüşümler
1. Süreçten Keyif Alın: Hedeflerinize ulaşmak için sadece sonuca değil, sürece de odaklanın. Sporcuların her gün antrenman yaparak ilerlemesi gibi, sürece odaklandığınızda, o küçük ama anlamlı adımlar sizi büyük hedeflerinize götürür.
2. Mikro Hedefler Belirleyin: Bir projeyi, küçük ve ulaşılabilir parçalara bölün. Örneğin, bir kitap yazmak istiyorsanız, ilk hedefiniz sadece 100 kelime yazmak olabilir. Küçük hedefler, büyük projeleri yapılabilir kılar.
3. Kendine Taahhüt Notu Yazın: Kendinize bir taahhüt yazın ve göz önüne koyun. Bu yazılı taahhüt, harekete geçmeye başlamak için güçlü bir içsel motivasyon yaratabilir.
4. Duygularınıza Stratejik Bir Ara Verin: Sürekli iyi hissetmenin peşinde koşmak mümkün değil. Sıkılmak ve hatta bunalmak da hayatın bir parçası. Eğer olumsuz duygular sizi fazlasıyla esir alıyorsa, bir zamanlayıcı kurup duygularınıza bir süre stratejik bir ara verin ve yapmanız gerekeni yapın.
5. Kendinize Küçük Ödüller Verin: Her küçük adımınız için kendinize ödüller koyun. Bir fincan kahve ya da sevdiğiniz bir dizi bölümü izlemek, motivasyonunuzu artırabilir.
6. Dürtüleri Yönetin: Sosyal medyada gezinmek yerine, bir nefes egzersizi yaparak anlık tatminlerinizi yönlendirin. Dürtülerinize söz geçirmeyi pratik edin.
7. Düşüncelerinizi Yeniden Çerçeveleyin: Olumsuz düşüncelerinizi, yapıcı bir şekilde yeniden çerçeveleyin. “Bu zor ama ben üstesinden geliyorum” diyerek, harekete geçme isteğinizi artırın.
YAP
Küçük, ulaşılabilir hedefler belirleyin ve her gün bir adım atın.
Süreç odaklı ilerleyin ve hedefinize varırken gelişiminizden keyif alın.
Kendinize taahhütler verin ve bunları göz önüne koyarak sorumluluk hissedin.
Dürtülerinizin farkında olun, onları olumlu alışkanlıklara yönlendirin.
Küçük adımların gücünü kabul edin ve her başarıyı kutlayın.
YAPMA
Hedeflerinizi büyük ve belirsiz bir yük olarak görmeyin.
Anlık hazlar için büyük projeleri ertelemeyin.
Kendinizi zorlayarak hemen büyük hedeflere ulaşmayı beklemeyin.
Tüm süreci bir anda halletmeye çalışmayın; küçük adımları atın.
Kendinize karşı sert olmayın. Hedeflerinize ulaşırken esnek ve sabırlı olun.
Sonuç: İlk Adımı Atın ve Devamını Getirin
Unutmayın, büyük dağlar küçük adımlarla tırmanılır. Hayatınızı kendi kurallarınıza göre şekillendirmek istiyorsanız, ilk adımı atmak ve momentum kazanana kadar devamını getirmek kritik. Zira hedeflerimizi küçük adımlara bölerek, her birini anlamlı bir öğrenme fırsatına dönüştürmek, sadece motivasyonu artırmakla kalmaz, aynı zamanda sürekli bir gelişim ve tatmin duygusu yaratır. Bu süreçte, içsel gücümüzü ve potansiyelimizi en üst düzeye çıkarabilirsiniz. Önemli olan, başarı yolculuğumuzu sadece bir hedefe ulaşmak olarak değil, aynı zamanda sürekli bir keşif ve gelişim süreci olarak görmektir.
* Bu test, kendinizi anlamanıza yardımcı olacak genel bir değerlendirmedir. Sonuçlar kişisel bir öz değerlendirme niteliği taşır. Profesyonel, psikolojik ya da duygusal destek yerine geçmez.